Στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ), την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία στην Αθήνα και την Επιτροπή Ανταγωνισμού έχουν φτάσει ογκώδεις φάκελοι με καταγγελίες που αφορούν κατασπατάληση ευρωπαϊκών κονδυλίων ΕΣΠΑ έως και 500 εκατ. ευρώ. Το επίκεντρο: τα έργα εγκατάστασης «έξυπνων» υδρομέτρων από δήμους και ΔΕΥΑ σε όλη τη χώρα. Αυτά και πολλά άλλα αποκαλύπτει άρθρο του Γιάννη Σουλιώτη στην εφημερίδα Καθημερίνη.
1. Τι εξετάζεται
Οι αρχές διερευνούν:
- Υπερκοστολόγηση υδρομέτρων έως και 700% πάνω από τη πραγματική αγορά.
- Σχηματισμό καρτέλ από εταιρείες εμπορίας υδρομέτρων, αφού σε πάνω από 55 έργα οι τιμές ήταν «μαγικά» ίδιες, αυξημένες κατά περίπου 200%.
- Κατατμήσεις έργων, προμήθειες χωρίς μελέτες, και αγορά υπερβολικού εξοπλισμού που δεν χρειαζόταν.
- Προνομιακή ενημέρωση εταιρειών πριν τις προσκλήσεις.
- Επικάλυψη φυσικού αντικειμένου, δηλαδή έργα που φαίνεται να χρηματοδοτήθηκαν ταυτόχρονα από διαφορετικά προγράμματα (ΕΣΠΑ – Αντώνης Τρίτσης – Ταμείο Ανάκαμψης), κάτι που απαγορεύεται.
Η έρευνα ενισχύεται από έναν whistleblower (πληροφοριοδότη δημοσίου συμφέροντος) που παρέδωσε εσωτερικά δεδομένα και αναλυτικά παραστατικά.
2. Πώς ξεκίνησε το πρόγραμμα
Τον Δεκέμβριο 2023 δημοσιεύτηκε πρόσκληση ΕΣΠΑ για έργα «Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Δικτύων Ύδρευσης».
Οι δήμοι και ΔΕΥΑ κατέθεσαν προτάσεις και η ΕΥΔ ΠΕΚΑ ενέκρινε 55 έργα, μέσου προϋπολογισμού 9 εκατ. ευρώ το καθένα.
Συνολικός προϋπολογισμός: 500 εκατ. ευρώ.
Τα έξυπνα υδρόμετρα θα αντικαθιστούσαν τα παλιά και θα παρείχαν δυνατότητα απομακρυσμένου ελέγχου, εντοπισμού διαρροών κ.λπ.
3. Τα βασικά ευρήματα των αρχών (σύμφωνα με τις καταγγελίες και τα στοιχεία της “Κ”)
α) Υπερτιμημένα υδρόμετρα
Ο whistleblower προσκόμισε στοιχεία ότι υδρόμετρα:
- αγοράζονται σε δήμο της Κεντρικής Μακεδονίας με 115€,
- αλλά σε γειτονική ΔΕΥΑ Θεσσαλονίκης η ίδια συσκευή κοστολογήθηκε 282€.
- Στην Κύπρο η ίδια μονάδα κοστίζει 83€.
Σε κάποιες περιπτώσεις, οι τιμές φέρεται να φτάνουν έως 700% πάνω από την αγορά.
β) Καρτέλ εταιρειών
Πολλές εταιρείες εμφανίζονται να δίνουν σχεδόν ταυτόσημες προσφορές, πολύ πάνω από την εμπορική τιμή.
Οι αρχές διερευνούν εάν υπήρξε συνεννόηση για να διογκωθούν οι τιμές των δημόσιων έργων.
γ) Προμήθειες χωρίς μελέτες – Υπερβολικός εξοπλισμός
Πολλοί δήμοι προμηθεύτηκαν:
- περισσότερους αναμεταδότες απ’ όσους χρειαζόταν
- εξοπλισμό χωρίς μελέτες ραδιοηλεκτρικής κάλυψης
Αποτέλεσμα: τεχνητή αύξηση του κόστους, προς όφελος των εταιρειών.
δ) Προνομιακή ενημέρωση εταιρειών
Για έργο σε νησί των Κυκλάδων, ο whistleblower καταγγέλλει ότι:
- οι εταιρείες ενημερώθηκαν νωρίτερα για την πρόσκληση
- και υπέβαλαν προσφορές μέσα σε 1–2 ημέρες, κάτι πρακτικά αδύνατο χωρίς προετοιμασία.
ε) Παράνομη “επικάλυψη φυσικού αντικειμένου”
Σε ορισμένους δήμους, έργα που ήταν:
- ήδη ενταγμένα σε άλλο πρόγραμμα (π.χ. Τρίτσης),
- δηλώθηκαν ξανά στο ΕΣΠΑ ως νέα.
Η διαδικασία πέρασε, καθώς αρκούσε μια υπεύθυνη δήλωση, χωρίς ουσιαστικό έλεγχο.
4. Ποιοι φέρουν ευθύνη – κατά τις καταγγελίες
Όπως σημειώνει η «Καθημερινή», ευθύνες ενδέχεται να προκύψουν:
- για δήμους και ΔΕΥΑ που προχώρησαν σε προμήθειες αμφ questionable αξιοπιστίας,
- αλλά και για την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης – Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή (ΕΥΔ ΠΕΚΑ), που ενέκρινε τις προτάσεις.
Ο whistleblower καταγγέλλει ειδικά τον επικεφαλής της ΕΥΔ, αναφέροντας ότι:
- προέτρεπε υπαλλήλους να μην εξετάζουν ελλείψεις μελετών ή προβλήματα επικάλυψης,
- ώστε «να τρέξουν γρήγορα» τα έργα.
5. Πού βρίσκεται τώρα η έρευνα
- Η ΕΑΔ έχει ήδη ολοκληρώσει ελέγχους σε 3 δήμους Μακεδονίας και έχει συντάξει εκθέσεις.
- Η μεγάλη έρευνα με βάση τα στοιχεία του whistleblower βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.
- Η υπόθεση συζητείται εντονότερα και σε κυβερνητικό επίπεδο.
- Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία επεξεργάζεται εκτενή φάκελο καταγγελιών.
Τι σημαίνουν όλα αυτά
Αν οι καταγγελίες επιβεβαιωθούν, θα μιλάμε για:
- συστηματική υπερκοστολόγηση,
- δυνητική διαφθορά,
- καρτέλ στον χώρο των υδρομέτρων,
- διπλή χρηματοδότηση έργων,
- και τεράστια ζημιά για το Δημόσιο και την Ε.Ε., ύψους έως 500 εκατ. ευρώ.
Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα διαχείρισης ΕΣΠΑ των τελευταίων ετών, με πιθανές πολιτικές και δικαστικές προεκτάσεις.
πηγη:
με πληροφορίες από άρθρο του Γιάννη Σουλιώτη, εφημερίδα «Καθημερινή»
