Ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό γεωλογικό φαινόμενο εξελίσσεται στην κεντρική Τουρκία, όπου στην πεδιάδα του Ικονίου έχουν καταγραφεί σχεδόν 700 μεγάλες καταβόθρες, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία των τουρκικών αρχών. Πρόκειται για μια περιοχή με έντονη αγροτική δραστηριότητα, η οποία θεωρείται ζωτικής σημασίας για την επισιτιστική επάρκεια της χώρας.
Η Τουρκική Υπηρεσία Διαχείρισης Καταστροφών (AFAD) αναφέρει ότι ο αριθμός των καταβοθρών έχει φτάσει τις 684, με αρκετές από αυτές να εμφανίζουν εντυπωσιακές διαστάσεις, τόσο σε διάμετρο όσο και σε βάθος. Πλάνα από αέρος καταγράφουν εκτεταμένες καθιζήσεις εδάφους, δημιουργώντας εικόνες που προκαλούν έντονο προβληματισμό.
Οι επιστήμονες αποδίδουν το φαινόμενο σε έναν συνδυασμό παραγόντων, με κυριότερους την παρατεταμένη ξηρασία, τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και την υπεράντληση υπόγειων υδάτων για αρδευτικούς σκοπούς. Η περιοχή του Ικονίου χαρακτηρίζεται από καρστικό υπέδαφος, όπου η συνεχής πτώση της στάθμης των υπόγειων νερών οδηγεί στην κατάρρευση φυσικών κοιλοτήτων κάτω από την επιφάνεια.
Οι συνέπειες για την τοπική γεωργία είναι ήδη αισθητές. Καλλιεργήσιμες εκτάσεις καθίστανται μη αξιοποιήσιμες, ενώ υποδομές και αγροτικοί δρόμοι βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο. Αν και μέχρι στιγμής οι περισσότερες καταβόθρες εντοπίζονται μακριά από κατοικημένες περιοχές, οι τοπικές αρχές εκφράζουν ανησυχία για ενδεχόμενη επέκταση του φαινομένου.
Το φαινόμενο στο Ικόνιο αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα των συνεπειών που μπορεί να έχει η ανεξέλεγκτη διαχείριση των υδατικών πόρων. Ειδικοί επισημαίνουν ότι παρόμοιες συνθήκες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αντίστοιχα προβλήματα και σε άλλες περιοχές της Μεσογείου, εάν δεν υπάρξει έγκαιρος σχεδιασμός και βιώσιμη χρήση του νερού.
Το ζήτημα παρακολουθείται στενά από τις τουρκικές αρχές και την επιστημονική κοινότητα, καθώς θεωρείται ενδεικτικό των νέων προκλήσεων που δημιουργεί η κλιματική αλλαγή σε συνδυασμό με την ανθρώπινη δραστηριότητα.
Τι μπορεί να σημαίνει αυτό για την Μαγνήσια
Το φαινόμενο των καταβοθρών στην Τουρκία αναδεικνύει με σαφήνεια τους κινδύνους που προκύπτουν όταν οι υδατικοί πόροι βρίσκονται υπό διαρκή πίεση, μια πραγματικότητα που δεν είναι άγνωστη και σε περιοχές της Ελλάδας. Στη Μαγνησία, αλλά και στις Σποράδες, η αυξημένη ζήτηση νερού τα τελευταία χρόνια, σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, έχει οδηγήσει σε σημαντική επιβάρυνση των υπόγειων υδροφορέων.
Στον θεσσαλικό χώρο και ειδικότερα στη Μαγνησία, η εντατική γεωργική δραστηριότητα, οι γεωτρήσεις και οι παρατεταμένες περίοδοι ανομβρίας έχουν προκαλέσει πτώση της στάθμης των υπόγειων νερών, με συνέπειες που γίνονται ορατές μέσα από καθιζήσεις εδάφους και αυξημένη υφαλμύρωση σε ορισμένες περιοχές. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η υποχώρηση των υδροφορέων μπορεί να επηρεάσει τόσο τη γεωργία όσο και τη σταθερότητα του εδάφους σε βάθος χρόνου.
Στις Σποράδες, η εικόνα είναι διαφορετική αλλά εξίσου ανησυχητική. Η αυξημένη τουριστική πίεση κατά τους θερινούς μήνες, σε συνδυασμό με τις περιορισμένες φυσικές πηγές νερού, έχει καταστήσει τις γεωτρήσεις βασικό μέσο υδροδότησης. Η υπεράντληση, ιδιαίτερα σε παράκτιες ζώνες, αυξάνει τον κίνδυνο υφαλμύρωσης των υπόγειων υδάτων, απειλώντας την ποιότητα και την επάρκεια του πόσιμου νερού.
Το παράδειγμα της Τουρκίας λειτουργεί ως σαφής προειδοποίηση. Αν και οι γεωλογικές συνθήκες διαφέρουν, η κοινή συνισταμένη της κλιματικής πίεσης και της ανεπαρκούς διαχείρισης των υδατικών πόρων μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές και μη αναστρέψιμες επιπτώσεις. Η ανάγκη για ορθολογική χρήση του νερού, έλεγχο των γεωτρήσεων και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό καθίσταται κρίσιμη τόσο για τη Μαγνησία όσο και για τα νησιά των Σποράδων.
Για το SkiathosVoice
Πασχάλης Ι. Νικόλαος
